In augustus schreef ik over het idyllische Christiania. De romantiek van écht socialisme, van zelf-doen, van de hippiedroom en zelfvoorzienend willen zijn. Ik beloofde ook dat er een deel 2 zou komen: de tegenhanger van die romantiek. Want ‘Christiania is vrij maar vies, het is creatief maar onveilig, het is inspirerend maar beangstigend, het is autovrij maar fietsvijandig.’

Toen ging het mis

De inspiratie voor die tegenhanger deed zich sneller aan dan verwacht (maar ik had wat in augustus blijkbaar andere dingen te doen). Want op een woensdagavond eind augustus ging het mis. Zie je wel, zeiden de meesten. Kopenhageners, maar ook experts en zelfs Christianieten gaven aan dat het een kwestie van tijd was voor de boel zou ontploffen.

Een drugskoerier die tijdens een controle op de vlucht sloeg, schoot namelijk twee politie-agenten en een burger neer. Nog niet eerder was de politie doelwit geweest van agressie in Christiania. De koerier werd gepakt, met geweld, en overleed later aan zijn verwondingen.

Keiharde onderwereld

Nu kun je denken ‘tja jammer voor die politie-agent/drugskoerier, had ie maar een ander beroep moeten kiezen’. Maar het probleem met Christiania is dat de vrijheid-blijheidcultuur een magneet is voor duistere figuren zoals de drugskoerier, maar vooral voor duistere types die misbruik maken van figuren als de drugskoerier. Georganiseerde misdaad, dus. Keiharde criminelen die de liberale Christianiacultuur schaamteloos misbruiken voor hun illegale handel. In softdrugs, maar vooral in harddrugs.

“Lekker spacen leuk man”

En dat heeft vervelende consequenties. Vooral voor de bewoners, die machteloos moeten toezien hoe ‘hun staat’ wordt overgenomen door iets waar ze eigenlijk niet om gevraagd hebben. Ze willen het wel zelf oplossen, maar staan niet sterk genoeg tegenover bendefiguren. Hun eigen drugsconsumptie valt in het niet bij wat er jaarlijks aan toeristen wordt verkocht (Christiania is een van de meestbezochte toeristische attracties van de stad – in Pusher street wordt voor zo’n €135 miljoen per jaar aan drugs verkocht). Toeristen denken “lekker drugs kopen en spacen op dit hippiegrasveldje, leuk toch?”, zonder zich bewust te zijn van wat ze aanrichten. De politie -gestuurd door de Deense staat, waar alle vormen van drugs verboden zijn- is genadeloos en zero tolerance, dus ook dat is geen ideale hulpsinterklaas in de liberale geest van Christiania.

Politierazzias en fotoverbod

Zo gebeurt het dus dat Christiania, vooral rondom Pusher street (de straat die de snelle en ietwat luie toerist associeert met Christiania, omdat dit de centrale straat is waar alle handel plaatsvindt) voelt als een onaangename, agressieve plek. Er zijn politierazzias, er is een fotoverbod, je wordt omringd door gespuis. Als je toerist bent, ben je een beetje verdacht want schuldig aan de teloorgang van het eens zo onschuldige Christiania. Als je Kopenhagener bent, ben je óók een beetje verdacht want kapitalist en uit op het exploiteren van dit stukje stad voor -ik noem maar wat- een fietssnelweg (die mij onder andere sneller naar mijn werk moet kunnen brengen maar voorlopig gaat dit nog niet gebeuren, lijkt het).

Bewoners stellen zich inmiddels wel actiever op: ze ruimen de dealerwinkels, wetende dat alle ogen op ze gericht zijn. Maar vooral vragen ze gewone Denen (en toeristen) hun drugs niet meer in Christiania te kopen. Er is zelfs een ‘hashbode’, een hasjtent, neergezet voor het Deense parlementsgebouw, om aandacht te vragen voor het probleem dat illegalisering van softdrugs met zich meebrengt.

En dat legt het probleem van Christiania bloot. Een sociaal experiment dat onverenigbaar is met de maatschappij waar het onderdeel van uitmaakt, blijft een magneet voor conflicten.

Hoe moet het dan wel?

Tot die tijd: in vredesnaam, bezoek Christiania. Wandel of fiets de volledige oude verdedigingswal rond. Een geweldige tocht van een paar kilometer. Vergaap je aan de zooi. Aan de chaos. Aan de creativiteit. Aan het groen. Aan de lokale kunst.

Maar mijd Pusherstreet (en koop er geen drugs maar dat had je al begrepen hoop ik).