Zwanger op z’n Deens

Ik heb er net mijn tweede Deense zwangerschap opzitten (waarover later meer). Bij de eerste denk je nog ‘naja, zo gaat dat dus, zwanger zijn’, maar bij de tweede heb je meer tijd om te vergelijken. Zowel tussen de eerste en de tweede alswel tussen je eigen en andermans.

Dit is wat me opvalt aan zwanger zijn in Denemarken.

Hands off

Geen Deense uitdrukking is meer van toepassing op zwangerschap hier dan ‘det skal nok gå’ (het loopt allemaal wel los). Waar je in Duitsland al in een risicogroep zit als je boven de 35 bent, een BMI van boven de 25 hebt, of anderszins iets chronisch onder de leden hebt, zeggen ze hier: och, ja, komt wel goed, laat je het even weten als er iets verandert aan je situatie? Het enige extraspeciale waar ik voor moest opdraven was een glucosebelastingtest. Vanwege mijn BMI dat hoger is dan 25 wilden ze kijken of ik gevoelig ben voor zwangerschapsdiabetes. En ook dan geldt: geen bericht is goed bericht. Heb er nooit meer wat van gehoord dus het zal wel goed zijn.

7 keer bloeddruk meten

Ook in vergelijking met Frankrijk (ik was tegelijkertijd zwanger met mijn bff, die net was geemigreerd) is het Deense model nogal, ehh, laconiek. Mijn totaal aantal dokters- en verloskundigenafspraken is op 1,5 hand te tellen. 7 standaardcontroles en een echo bij 12 weken en bij 20. De hare? Vanaf het begin van de zwangerschap elke maand controle en vanaf trimester 3 elke twee weken. Bloedtests. Glucose. Eiwit. Hemoglobine. Toxoplasmose. Alles houden ze in de gaten. De lengte van de baarmoedermond, vanaf trimester 2. Hier kreeg ik bij mijn 40 weken-controle de vraag: ‘Wil je eigenlijk weten of je baarmoedermond al korter wordt en of de bevalling aanstaande is? Het hoeft niet perse hoor. Je kunt het ook gewoon afwachten.’

De reden achter de handsoff aanpak: hoe minder bemoeienis, hoe minder kans op gedoe tijdens de bevalling. Het medicaliseren van zwangerschap, daar heeft men hier niks mee. Sowieso medicaliseert men hier niet zo: een veelgehoorde expatgrap is dat je eigenlijk je huisarts nooit hoeft te bellen voor een consult want bij de eerste afspraak zegt hij/zij toch: ‘neem maar een panodilletje en kom over 2 weken maar terug als het nog niet over is’.

Maar ijzer is héél belangrijk

Het lijkt nogal in tegenspraak met de hands off aanpak die ik net noemde, maar er is 1 onderwerp waar Deense gezondheidsinstanties het over eens zijn: zwangere vrouwen lopen ontzettend veel risico op ijzertekorten en dat moet je koste wat kost voor zijn. Op de meeste vlakken worden zwangeren vol vertrouwen op afstand gevolgd, maar ijzer moet je er preventief instoppen, met alle gevolgen vandien (constipatie, mocht je het je afvragen).

Nou, ik heb dus rondgevraagd aan de zwangeren die ik ken in Nederland en Frankrijk, maar nergens wordt extra ijzerinname aanbevolen. ‘Ja, er is een klein risico, maar de last die je ondervindt van ijzersupplementen weegt vaak niet op tegen het preventieve effect’, was de reactie uit Nederland. Uit Frankrijk al evenzeer. Toen ik het (pre-corona) vroeg aan de zwangerenzwemgroep, was de reactie: ‘ja maar 1 op de 5 vrouwen krijgt een tekort en dat wil je echt niet’. Toen ik het aan de huisarts vroeg omdat ik er écht écht écht niet meer tegenkon, zei ze ‘tja zelf weten, het is de aanbeveling van de gezondheidsautoriteiten maar zwangerschap is geen ziekte dus als je denkt dat je zonder kunt, lekker doen.’ Vanaf toen heb ik het laten staan en -je raadt het nooit- alles ging prima.

Zwanger zijn doe je in het ziekenhuis…

Ondanks de verder wat handsoff houding is zwangerschap nog wel iets dat gemonitord wordt door het ziekenhuis, en niet door een verloskundigenpraktijk. Je krijgt een verloskundige toegewezen door het ziekenhuis en die volgt je dan. Al met al ben ik 3 of 4 keer bij haar geweest in het tweede en derde trimester; in de eerste zes maanden was het voornamelijk mijn huisarts waar ik me moest melden voor de standaard zwangerschapscontroles (urine, hartslag baby, mijn bloeddruk en gewicht en dat was het dan).

… maar Nederland is het gidsland

Het gebeurt niet vaak, dat Denen over de grens kijken en moeten concluderen dat het daar allemaal top geregeld is (ze wonen immers al in het beste land ter wereld), maar qua bevallingen lijkt er toch nieuwsgierigheid te zijn. Nederland wordt gezien als gidsland op het gebied van ongecompliceerde bevallingen. Vier jaar geleden, bij mijn eerste zwangerschap, las je het ene na het andere artikel over hoe rozengeurderig het allemaal is, dat thuisbevallen, en gingen groepjes verloskundigen op studiereis naar Nederland. Inmiddels bieden de meeste ziekenhuizen naast een standaardbevalling in een verloskamer ook thuisbevallingen aan.

Het is hier weliswaar nog niet zoals in Nederland, dat vriendinnen aan elkaar vragen ‘kies je optie A of optie B’, als ware het een keuze tussen ontbijten met brood of met yoghurt, maar het zou me niets verbazen als deze trend doorzet en Denemarken het thuisbevallen zich straks gaat toe-eigenen als ‘typisch Deens, heel natuurlijk enzo’. Zo is het immers ook met fietsen: de meeste Denen zijn ervan overtuigd dat men écht nergens anders ter wereld zoveel en zo goed fietst als hier.

Ik ben er zelf niet zo van, dat thuisbevallen, misschien omdat mijn zwangerschappen überhaupt niet hadden bestaan zonder ziekenhuizen en bovendien baarde ik geen kinderen die zelfstandig ter wereld wensten te komen (ze moesten beide tegen de grens van de 42 weken worden uitgedreven met hormoonpillen en wee-opwekkers), dus wellicht denk ik erg gemedicaliseerd.

Toch vind ik: hoe meer keuzevrijheid er is voor vrouwen, hoe beter. De ene bevalling is de andere niet, en het is fijn als je in het comfort van thuis ongecompliceerd kunt bevallen, maar het is ook fijn als je een ziekenhuis vlakbij hebt en daar met alle egards, lieve verloskundigen, ruggeprikken, geroosterde broodjes en een kraamafdelingbuffet wordt ontvangen.