Vorige week, na een weekend Nederland, realiseerde ik me ineens hoe complex het eigenlijk is. De sociale codes achter De Begroeting. Want wat je ook doet -driemaal zoenen, een hand geven, een handje opsteken, gewoon gedag zeggen, of een vorm ertussenin – het zegt altijd iets over de sociale verhoudingen. Ingewikkeld dus, voor iemand die niet zo van de sociale verhoudingen is. Het liefst sla ik begroetingen of afscheidsrituelen over en kom meteen ter zake.
Dat is hier -je raadt het al- een stuk overzichtelijker.
Er is maar 1 keuze en dat is de keuze tussen een hug of geen hug.
Het begint met simultaan grijnzen
Dat betekent dat je binnen kunt komen op een etentje en gewoon alle mensen die je kent en die je enigszins sympathiek vindt, eender behandelt. Je opent en spreidt je armen lichtjes, begint te glimlachen, en zoekt met je bovenlijf simultaan toenadering tot elkaar. Uit de breedte van de grijns kun je ongeveer afleiden hoe intens je de toenadering kunt maken.
Zelfsturing
Naast dat het veel verwarring voorkomt (‘gaan we zoenen?’ ‘oh, dat deed ik al’ ‘boem’) is een ander voordeel dat het een buitenstaander niet noodzakelijk meteen opvalt dat de knuffel met je leuke buurman iets intenser is dan met de oude oom met zijn stinkende kegel. Van een afstandje ziet het er ongeveer hetzelfde uit, maar de knuffelaars kunnen de mate van toenadering zelf subtiel sturen. Iemand die je veel (lichaams)warmte wil geven, trek je wat dichter naar je toe, van heup tot wang. Iemand die je maar zo-zo vindt, houdt het iets koeler: alleen je armen en schouders raken elkaar en daarna draai je weer van elkaar af.
Emancipatoir geknuffel
Iets anders, dat me voor mannen handig lijkt: er is geen onderscheid tussen mannen en vrouwen. Waar mannen in Nederland elkaar niet mogen zoenen, en ze door vrouwen soms/af en toe/vaak als opdringerig worden gezien als ze de drie zoenen wel opdringen, is er hier maar 1 keus. Iedereen trakteert elkaar op een knuffel: mannen mannen, vrouwen mannen, vrouwen vrouwen. Die knuffel, in al zijn stuurbare intimiteit, werkt dus ook nog emancipatoir. Mannen mogen elkaar ook een knuffel geven! Hiephoi!
Knuffelverwarring
Maar wat blijft, is het kiezen van het moment waarop de losse handopsteek-begroeting een knuffel wordt. Daar ben ik dan ook niet zo goed in. In mijn nog niet zo nauwkeurig afgestelde knuffelenthousiasme gaat dat dus weleens mis.
Dat gaat ongeveer zo.
Ik ontmoet een nieuwe kennis, heb een geanimeerd gesprek en denk de volgende keer dat ik haar zie: ‘geanimeerd gesprek = sympathie = knuffel’. Simpel, als je het mij vraagt. Dus toen ik haar een paar weken later weer zag, zei ik enthousiast ‘tak for sidst’ (bedankt voor laatst), glimlachte ietwat onnozel en spreidde mijn armen. Wat ik kreeg, was een verbaasde blik en een koude schouder. Alsof ik haar stinkende kegel-oom was.
Want zij denkt: een nieuwe kennis, geanimeerd gesprek of niet, is nog steeds een nieuwe kennis. Doe mij eerst maar nog maar wat van die geanimeerde gesprekken, dan gaan we daarna wel onderhandelen over fysiek contact.
Nu wacht ik dus eerst op de blije glimlach voor ik me enthousiast in iemands armen stort.
Dat lijkt een stuk makkelijker maar het heeft dus ook zo z’n gradaties. Je kunt je lekker nog verschuilen achter “buitenlander zijn”.
Ja, dus knuffel ik lekker gewoon iedereen! (behalve als ze stinken, natuurlijk)
Herkenbaar! Ik vond het eerst nogal een intieme handeling, dat geknuffel. Maar ik merk nu dat als ik in Nederland ben, of bezoek uit Nederland heb, ík wil knuffelen, en dat gezoen opeens intiem vind. Duitse begroetingen kunnen me nog steeds erg verwarren, bijvoorbeeld wanneer ik denk ‘hand schudden, want toch wat formeler contact/’nieuwe kennis’ en de ander de knuffelaanval inzet (en soms daarbovenop nog een kus op mijn wang of oor plant). Of inderdaad andersom.
Ja he, en wat te denken van begroetingen van Nederlanders in je nieuwe thuisland. Houd je de lokale code aan? Of de nederlandse? Het liefst knuffel ik iedereen. Gezellig en geen gedoe met twee keer of drie keer zoenen, enzovoorts.
Ja, inderdaad! Ik houd ook doorgaans het Duitse knuffelen aan. Of ik roep “doen we Duits of Nederlands?” Ik kan me ook een beetje overvallen voelen als een Nederlander die ook hier woont me plots begint te kussen.