Heimwee en de kat

De kat is dood. Sinds woensdag. Hij was versleten en klaar voor één van zijn volgende levens. Maar naast versleten was hij ook de kat die al zolang ik het huis uit ben, de bezoekjes aan mijn ouderlijk huis opluisterde. Eerst samen met zijn brutalere zus. Toen zij vol bravoure onder een auto was gelopen, moest hij de klus in zijn eentje klaren. Hij was even uit balans, wist niet precies meer hoe hard of zacht hij moest spinnen. En vooral: wanneer dan ook alweer. Maar na een tijdje herpakte hij zich, zo goed en zo kwaad als het ging.

Nu is die heftig spinnende opluisteraar er niet meer.

Ik hoorde dat nieuws, knipperde een paar keer met mijn ogen en typte dapper door. Aan het werk, hè. Maar tussen de knipperende ogen en typende vingers sijpelde er iets door. Heimwee.

Ik krijg de heimwee-vraag best vaak. Vooral voordat ik naar Denemarken vertrok: ga je geen heimwee krijgen dan? Ik had (en heb) daar niet echt een antwoord op. Vind het meestal allemaal niet zo hysterisch. Nederland is immers vlakbij en ik krijg vaak bezoek. Ik wist natuurlijk best: ik ga mensen missen. Ik ga soms verzuchten ‘waarom bleef ik niet gewoon in Amsterdam want daar gaat alles veel gemakkelijker?’. Maar ik wist ook: die verzuchtingen horen erbij, en gaan meestal weer over.

Maar wat ik dus niet wist, is dat heimwee zich verstopt. En sijpelt. Ongemerkt, vanachter typende vingers en knipperende ogen. Als een subtiel rivierstroompje: niets hysterisch, paniekerigs en allesoverheersends, maar verstopt in de kleine dingen. Het komt even tevoorschijn en droogt dan weer op.

In willekeurige volgorde, de kleine dingen (naast een kat die doodgaat natuurlijk).

• Reclames. Op straat, in bladen, op televisie. Hoewel vaak irritant, zijn ze de ultieme cultuuruiting. Juist daarom voel je je zo verloren als je de subtiele woordgrapjes en culturele verwijzingen net niet helemaal snapt. Wat ook gebeurt: je bent net niet volledig lost in translation. Daardoor word je overmoedig, denkt het te snappen en lacht om precies het verkeerde.
• Gesprekken die haperen. Alsof je internetverbinding te langzaam is. Met een modempje kun je niet op tegen glasvezel, immers. Je doet je best op een mooi geformuleerde Deense zin. Of er schiet je een geniale woordgrap te binnen. In het Nederlands. Je denkt: wacht. Twee seconden. Ik kan dit vertalen. Dan hoor ik erbij. Maar dan is het momentum alweer voorbij, je gezelschap is vijf zinnen verder en je houdt je mond. Broedend op een volgende kans. Maarja, dat modem he. Is aan een upgrade toe.
• Het journaal. En vooral: de frisse tegenzin waarmee je de Deense televisie in het algemeen aanzet, wetend dat het tv-programma dat volgt, hoewel een kans om beter te worden, gewoon een taalkundige martelgang is voor het niet-getrainde oor.
• De omrekenkoers van de kroon naar de euro. En het feit dat ik die koers nog steeds dagelijks nodig heb om bedragen terug te rekenen naar euro’s.
• De lichte steek van jaloezie als een Deen tegen je zegt dat hij dit weekend even bij zijn moeder is langsgefietst. Bij zijn opa. Etcetera.
• Gesprekken met nieuwe vrienden. Die kennen je nog niet goed genoeg om precies op het juiste moment het juiste te zeggen. Of uit goodwill te lachen om je misplaatste grapje, hoewel je er echt een paar meter naast zat. Hoe lief en grappig ze ook zijn: ze kunnen (nog) niet op tegen oude vrienden.
• De buffer in je financiën. Die heb je als buitenlandganger niet zozeer voor een wasmachine die stuk kan gaan, maar voor een vlucht die je naar huis wilt boeken. Een wasmachine is maar een ding. Een vlucht naar huis is veel meer dan dat.
• Het whatsapp-icoontje. Die geliefde plek waar nieuwtjes, steunbetuigingen, grapjes en opstekers zich aandienen.

Heimwee heeft niets te maken met de HEMA of bitterballen. Het is als een kat die even is vergeten hoe hij ook alweer moest spinnen. En daarna weer opstaat. Zo goed als het gaat, met nieuwe spingeluiden.