De Denen doen graag groen en schoon. Windenergie, økologie, etcetera. En anderen hebben daar vaak en veel commentaar op. Het land heeft meer varkens dan mensen (mest!), en nationaal troetelkind Møller-Mærsk heeft met haar vieze containerschepen al menig regenwoud doen omvallen van schrik (CO2-uitstoot!).

Allebei waar, natuurlijk. Maar uiteindelijk gaat het meer om wat je wél doet, dan om wat je niet doet, vind ik. De wereld is al ingewikkeld genoeg, en zoals ik van mijn scriptiegebeleider ooit leerde, moet je complexe vraagstukken stapje voor stapje oplossen. In één keer lukt dat niet.

Geheel in die filosofie was daar maandag supermarkt Irma, die de wasverzachter uit de schappen haalde. Uit milieu-oogpunt. Kleine actie, groots gebaar. 

Onnodig goedje

“Wasverzachter is een overbodig product, schaadt het milieu, en werkt bovendien huidirritatie in de hand. Daarom halen we het uit de schappen,” aldus de aankondiging afgelopen maandag. Andere supermarkten lieten onmiddellijk weten hier niet in mee te gaan en het gewoon aan de klant zelf te laten wat hij wel of niet koopt.

Ik vind dat fascinerend. Irma is klein (een marktaandeel van 8 procent), alleen actief in de regio Kopenhagen, en is het best is te vergelijken met de voedselafdeling van de Harrods. Exclusief, duur en mooi. Alles kost er ongeveer het drievoud van wat het bij de Lidl kost. Veel producten komen van kleine producenten die bij grote winkelketens geen kans krijgen. 25 procent van het voedselaanbod is biologisch. In andere Deense supermarkten is dit gemiddeld 8 procent. Irma was in 1994 de eerste supermarkt die legbatterij-eieren uit de schappen weerde. Pas ver daarna kwam andere winkels over de brug. En nu wil Irma deze eieren zelfs uit al hun producten (zoals koekjes en mayonaise) weren.

Marginaal, maar toch

Een winkel met idealen dus, maar alleen voor de bovenkant van de markt. Je zou dus kunnen zeggen: een actie in de marge.

Maar toch.

Ze doen het wel. Spreken zich uit en zwengelen een discussie aan. De reacties in die discussie zijn ongeveer als volgt.

“Prima, ik gebruikte het toch al niet meer.”

“Wasverzachter? Dat is toch voor oude mensen?”

“Ik doe altijd azijn, gemengd met water, bij mijn wasmiddel. Is ook nog veel beter voor je wasmachine, want azijn lost kalk op.”

Bio-paradijs

Ik vroeg me dus af: hoe staat het eigenlijk met Nederlanders en hun wasverzachter? Is er in Nederland ook anti-wasverzachter-activisme in opkomst? Even kort googelen op ‘wasverzachter slecht’ in het Nederlands taalgebied levert eigenlijk niet zoveel op. Een discussie over jeuk en Lenorverslaving op het vivaforum. En een website van een eco-activist. Maar weinig serieuze oproepen om het niet te gebruiken, uit milieu-overwegingen.

Wat ik opvallend vind, is dat het voor Denen eigenlijk heel vanzelfsprekend is dat je de keuze hebt voor biologisch. 8 procent van het aanbod is økologisk, tegen 2.3 procent in Nederlandse supermarkten. Iemand die azijn in plaats van wasverzachter gebruikt, wordt niet voor gek of geitewollensok versleten. Je bent hier gewoon iemand die een beetje zijn best doet voor de wereld. “Als ik door een kleine inspanning iets doe waarmee ik geen of minder schade aan mijn omgeving toebreng, dan doe ik dat toch?”, aldus Deense vriend D. vorige week.

Het hoeft niet altijd groots te zijn. Wie zijn Lenorverslaving opgeeft, bereikt al meer dan wie moppert over vervuilende schepen. Toch?