Geluk is niet hetzelfde als veel geld hebben. Tenminste, daar lijken ‘we’ het na een kredietcrisis, economische crisis, klimaatcrisis en nog wat andere crises wel over eens te worden. Geluk heeft meer te maken met ‘softe’ waarden als tevredenheid en zorgzaamheid. Maar hoe dat dan precies werkt, dat geluk? De Denen lijken er -onbewust- redelijk goed in te zijn, want ze scoren al een aantal jaren op rij hoog in geluksenquêtes.
Onderzoeksmateriaal
Op dit blog doe ik in de breedst mogelijke zin van het woord onderzoek naar Deens geluk. Daarin ben ik niet alleen. De vraag ‘wat maakt de Denen zo gelukkig’ is ook voor Deense promotiebureaus of buitenlandse media vaak een dankbaar startpunt voor een maatschappelijke analyse of een feel-good-verhaal. In mijn zoektocht kwam ik dit filmpje tegen, waarin Denen wordt gevraagd naar hoe ze zélf geluk definiëren en wat ze vinden van de prijs die ze daarvoor betalen. In het filmpje komen een aantal interessante bevindingen naar voren.
Het land is klein. En dat is fijn. Die ‘tribale’ cultuur maakt dat men soms torenhoge barrières opwerpt voor buitenstaanders die er graag bij willen horen. Dit oogt soms als racisme. Tegelijk maakt het ook dat men elkaar vertrouwt. Niet alleen vrienden of familie, maar ook wildvreemden. Het zijn immers stamgenoten?
Het land is georganiseerd. Oftewel: het systeem ‘werkt’. De macht is weinig gecorrumpeerd, waardoor vertrouwen en loyaliteit hoog zijn. Torenhoge belastingen vind je daarom geen probleem, want je plukt er ook de vruchten van: gratis gezondheidszorg, korte werkweken, ouderschapsverlof en de vrijheid om een gezin te combineren met een carriere. “Je moet de armen en de zwakken helpen. Dat is geen communisme, maar gewoon logica. Als je dat kunt organiseren in een goed werkend systeem, dan maak je mensen gelukkig”.
Iedereen is gelijk (en de Deen een beetje meer dan de rest). Dat is soms verwarrend wanneer je Denen grappen hoort maken over zichzelf, over de Koningin, of over hun baas. Want het mag allemaal. Maar als je je dit gelijkheidsbeginsel eenmaal eigen hebt gemaakt, weet je ook dat je je nooit beledigd of tekortgedaan hoeft te voelen. Ze bedóelen het immers niet verkeerd…
Rijkdom
Je denkt nu misschien: ja, lekker makkelijk praten, met zulke hoge inkomens. Dan heb je de luxe om het niet over geld te hoeven hebben. Dat klopt. Toch is hier het verwerven van materiële rijkdom nooit prioriteit geweest. Zoals ik een Amerikaanse laatst hoorde zeggen: “In de VS vinden we een mooi huis en auto heel belangrijk. In Denemarken gaat tijd met familie en vrienden vóór dat huis en die auto.”
‘Hygge’, dat is hier pas rijkdom.
