Eten bij de buren: kräftskiva

Tijdens de Deense les vorig week zei de juf: ‘wij Denen en Zweden, wij zijn dan wel buren, maar wij begrijpen niéts van elkaar.’

Ik denk eerlijk gezegd dat ze een beetje overdreef. Ze is namelijk een nogal hyperactieve mevrouw die de zaken graag wat dramatischer voorstelt dan ze zijn.

Maar waar ze wel gelijk in had, is dat de Denen en de Zweden het begrip ‘gezellig samen eten en drinken’ (in beide landen van levensbelang) totaal anders interpreteren.

De Denen beleven hun eet- en drinkhoogtepunt in de winter; de Zweden in de zomer. De Denen schuiven een volledig varken in de oven; de Zweden eten schaaldieren. De Denen speechen; de Zweden zingen. De Denen, kortom, doen julefrokost (kerstlunch); de Zweden doen kräftskiva (kreeftfeest).

Het is nu augustus, dus er valt in Denemarken niet zoveel te julefrokosten. Daarom gingen we een weekend naar de buren, voor een portie hygge op z’n Zweeds. Daar heet dat gevoel van saamhorigheid ‘mys’, heb ik me laten vertellen.

Dat gaat zo, die Zweedse mysige kräftskiva.

1. Rivierkreeften

Rivierkreeften zijn pas in augustus groot genoeg om gevangen te mogen worden. Dat moment vonden de Zweden al sinds de zestiende eeuw een mooie gelegenheid om het einde van de zomer, en de komst van de herfst te vieren. In de negentiende eeuw werd de kreeft zo populair, dat wettelijk vastgelegd werd dat hij niet voor 7 augustus gevangen mocht worden. Tegenwoordig worden de meeste kreeften overigens geïmporteerd uit China. Lokale kreeften zijn er ook wel, maar die zijn -naast 3x zo groot en zo lekker- vijf keer zo duur als de Chinese exemplaren.

2. Snaps

Geen diner in Scandinavië zonder snaps. O.P. is de beste in zijn soort, maar ik ging voor de vlierbessenvariant. Onze host probeerde ons wijs te maken dat iedere kreeftschaar die je soldaat maakt, een glas snaps vereist. Ervanuitgaande dat iedere kreeft 2 scharen heeft, en je op een kräftskiva gerust een stuk of 12 kreeftjes wegwerkt, kun je precies uitrekenen welke snode plannen onze host met ons had. Wij deden daar niet (helemaal) aan mee. Voor de gevallen waar het wel misgaat en de maag begint te protesteren, kun je natuurlijk altijd de dille de schuld geven.

3. Liedjes, liedjes, liedjes

Snaps drinken staat in Zweden gelijk aan liedjes zingen. Een beetje weldenkende host maakt vantevoren een liedboekje, zodat degene die ‘skål’ wil roepen, slechts een nummer hoeft voor te stellen waarop iedereen in luid gezang kan uitbarsten. De populairste (en makkelijkst te onthouden) is Helan Går – letterlijk “helemaal gaat ‘ie”:

Helan går

Sjung hopp faderallan lallan lej
Helan går
Sjung hopp faderallan lej
Och den som inte helan tar
Han heller inte halvan får
Helan går
Sjung hopp faderallan lej

De niet helemaal letterlijke engelse vertaling :

Hell and gore
Chung Hop father Allan Ley
Hell and gore
Chung Hop father Allan Ley
Oh handsome in the hell and tar and hell are in a half and four
Hell and goooooore …
Chung Hop father Allan Ley

4. Decoraties en hoedjes

Je versiert de wanden, de muren, de tafels, alles. Zelfs de bordjes zijn versierd met kleine kreeftjes. Maar nog veel belangrijker dan dat: je zet al je gasten een kreeftenhoedje op. Vraag niet naar het waarom, maar doe het gewoon, werd me verteld. Dus ik deed.

5. Vrienden of familie

Geen feestje zonder je liefste naasten. Je ‘doet’, als het even kan, een kräftskiva met je familie, met je vrienden, en dan gewoon nog eens met familie, en nog eens met andere vrienden. Een minimum aantal is toch wel ongeveer 5 personen (je moet immers wat lawaai kunnen maken terwijl je zingt). En feitelijk zit er geen maximum aan. Hoe meer zielen, … etcetera.

Mocht je nu denken: ja, leuk, maar ik héb helemaal geen Zweedse vrienden of familie, dus hoe moet dat dan? Wel, ik had ook geen van beiden, twee jaar geleden, toen ik voor het eerst mee wilde doen aan dit festijn. Maar: met JCI heb je in één klap massa’s vrienden overal ter wereld. En dus Zweedse kräftskiva-mys-vrienden. En in mijn geval trouwens ook een verkering (en inmiddels verloofde). Leve Zweden, kräftskiva en mys, dus!

Tack så mycket, JCI Halmstad!