Wellicht is het ook gemeengoed in andere landen, maar dit is toch opvallend: (de ophef over) het lekken van officiële toespraken in zowel Nederland als Denemarken. De kersttoespraak van Willem-Alexander, en nu de nieuwjaarstoespraak van de Deense koningin Margrethe. Iedereen buitelt over elkaar heen, beschuldigend, zich afvragend wie, wat, en waarom.
Chauvinisme
Och, denk je misschien, lekker belangrijk. Maar de speech van de koningin van Denemarken is er niet zomaar één. Het is dé speech in een land waar het doe-maar-gewoon-maar-we-zijn-wel-heel-bijzonder-chauvinisme vanaf druipt. De koningin is een sterke persoonlijkheid, waar Denen veel respect voor hebben. 80 procent van de bevolking kijkt naar naar toespraak, hopend op iets van verbinding, inspiratie, warmte. “It’s her big exam. How will she do? What will she say to us this year? Will she pass, or will she fail?”, aldus een Deense professor aan de University of Copenhagen.
Traditie
Op oudejaarsavond beginnen feestjes hier dan ook meestal al om half 6 in de namiddag, zodat iedereen om 6 uur stipt voor de televisie kan staan of zitten om de toespraak van de koningin te kunnen zien (en daarna alle andere oudejaarsavondprogramma-onderdelen af te werken, volgens vast recept). Mijn Deens is nog niet goed genoeg om alles te kunnen verstaan, maar met ondertiteling in het Deens kwam ik vrij ver. Het gaat natuurlijk, zoals altijd, over verbinding, over moed, over de uitdagingen van vandaag.
Pittige uitspraken
Echt controversieel wordt het nooit, hoewel dat in het begin van haar regeerperiode, in de jaren ’70 en ’80, weleens het geval was. Ze uitte toen bijvoorbeeld commentaar op de Deense onvriendelijke houding tegenover immigranten. Zulk soort uitlatingen zouden nu ondenkbaar zijn, gezien het politieke karakter van dit debat, ook in Denemarken.
Wat haar belangrijkste boodschap dit jaar was? ‘Ja, Denemarken is een klein land, maar dat betekent niet dat we kleingeestig moeten zijn.’ Ze riep op tot ruimdenkendheid.
Bedankt, Margrethe. En proost!
